Geplaatst op:03-09-2011
Bijgewerkt op:03-09-2011 14:29

Unieke tekening van IJsselpoort en stadhuis van Montfoort

Op Monumentendag 10 september is in Restaurant en Stadscafé ‘Het oude Stadhuis’ te Montfoort een bijzondere tentoonstelling te zien over de IJsselpoort en het oude stadhuis. De vitrinetentoonstelling ‘Het oog van de geschiedenis; IJsselpoort en stadhuis van Montfoort’ was eerder te zien in het RKD (Rijksbureau voor kunsthistorische Documentatie) in Den Haag.

Bijzonder zijn twee zeventiende-eeuwse tekeningen die pas recent zijn herkend als afbeeldingen van de IJsselpoort en het stadhuis. Feitelijk zijn het de vroegst bekende tekeningen van de noordzijde van de stad Montfoort. Een van beide tekeningen werd in 1986 bij Christie’s in Amsterdam geveild als ‘A view of a walled town’, ofwel een gezicht op een ommuurde stad. Op de tekening is een stadspoort met een tentdak en uitkragende hoektorentjes te zien. Rechts daarvan staat een groot gebouw met kruisramen en een hoog zadeldak tussen trapgevels. Achter de stadsmuur bevinden zich huizen met trapgevels. Geheel links in een stenen boogbrug zichtbaar.

De tekening dateert van omstreeks 1650 en wordt toegeschreven aan Jan Abrahamsz. Beerstraaten (1622-1666). Kortgeleden werd de door Beerstraaten in beeld gebrachte locatie geïdentificeerd. Het betreft een gezicht op de IJsselpoort en het stadhuis van Montfoort. De huizen met trapgevels staan met hun voorzijde aan de Hoogstraat. De stenen boogbrug is een oude versie van de IJsselbrug. De versterking met schietsleuven die rechts van de brug te zien is, diende als voorpoort.

Vergelijking van de oude afbeeldingen met de huidige situatie toont aan dat er in de loop der tijd veel is veranderd. De karakteristieke hoektorentjes van de IJsselpoort zijn al omstreeks het begin van de achttiende eeuw verdwenen. De achteraanbouw van het stadhuis werd tijdens een ingrijpende verbouwing halverwege de jaren zestig van de vorige eeuw verhoogd met een extra verdieping en een attiek met plat dak.

De IJsselpoort en het voormalige stadhuis van Montfoort vormen samen een uniek complex. Een stadhuis naast een stadspoort aan de rand van de stad is nergens anders in Nederland te vinden. De bouwdatum ligt rond 1375, waarmee het ouder is dan de (voormalige) raadhuizen van IJsselstein, Woerden, Gouda en Den Haag. Stadspoorten zijn per definitie bijzonder, al was het maar omdat er zo weinig meer over zijn.

Aan de hand van oude prenten, tekeningen, schilderijen en prentbriefkaarten krijgen bezoekers een beeld van de geschiedenis van het middeleeuwse complex. Het gaat zowel om originelen als om foto’s van kunstwerken. Ze zijn afkomstig uit verschillende openbare en particuliere verzamelingen en geven een fascinerend beeld van het middeleeuwse complex.

Jan Abrahamsz. Beerstraaten (1622-1666), IJsselpoort en stadhuis van Montfoort, circa 1650, grafiet / penseel in bruin en grijs, 230 x 399, foto RKD (Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie) Den Haag.