Geplaatst op:23-04-2021
Bijgewerkt op:23-04-2021 07:45

Het Oude Hollandse Waterlinie Boek Een opmerkelijke geschiedenis over de grensverdediging van Holland

De Oude Hollandse Waterlinie. Een onwaarschijnlijk succesverhaal. De linie strekt zich uit van Muiden door de Vechtstreek en het Groene Hart tot in het Land van Altena. Nu een prachtig gebied van groene polders, brede rivieren, vestingssteden, forten en veel cultureel historische monumenten. Tijdens het Rampjaar 1672 was het de laatste verdedigingslinie van de provincie Holland tegen de oprukkende Franse en Duitse troepen die de Verenigde Nederlanden waren binnengevallen. Het Oude Hollandse Waterlinie Boek geschreven door historicus Sander Enderink schets in zo'n 250 verhalen de fascinerende geschiedenis van het gebied dat volgend jaar 350 jaar bestaat.  

In 2022 wordt stilgestaan bij de bijzondere functie die de Oude Hollandse Waterlinie had: de verdediging van ons land. In het beruchte Rampjaar 1672 hielden tientallen kilometers onder water gezet polderland het Franse leger van Zonnekoning Lodewijk XIV buiten de grenzen van Holland. De haastig gevormde linie van vestingsteden, forten en onder water gezette polders bleek een succes en hield stand tot de vijandelijke legers zich anderhalf jaar later terugtrokken. De aaneenschakeling van de onder water gezette polders in de oostelijke Hollandse grensstreek kreeg later de naam Oude Hollandse Waterlinie. Een onder chaotische omstandigheden bedachte en door tijdgenoten betwijfelde tactiek kreeg achteraf een zekere vanzelfsprekendheid. Het succes van de linie in 1672 bleek voor latere generaties echter lastig te herhalen.

"Willem III voerde weliswaar het commando over de post bij Nieuwerbrug, maar hij was ook vaak op reis. Hij bezocht onder meer Schoonhoven, Gouda, Gorinchem, Amsterdam, Muiden, Weesp, en zelfs Woerden toen de Fransen deze plaats in augustus kortstondig hadden verlaten. De prins was niet de enige die de linie afreisde. Al op 14 juni 1672 stuurden de Staten vier gecommitteerden op onderzoek, en in hun rapport spraken zij de wens uit ‘dat het mogelyck waere dat wy met een ligchaem over al konden sijn’. Kleinschalige inspecties vonden eveneens plaats. Zo kreeg kapitein Droste in Langerak bezoek van Walraad, graaf van Nassau-Usingen (1635-1702). Droste bood de graaf aan om de inundaties vanuit een boot te bekijken. Daarbij verloor Walraad zijn evenwicht en ‘viel in ‘t nat’. Nadat de marinier hem uit het water had getild ‘liet hy wederkeeren / en ging in syn verblijf veranderen van kleeren’." - Het Oude Hollandse Waterlinie Boek, Inspecties van de linie, pagina 109

De Oude Hollandse Waterlinie toen en nu
In Het Oude Hollandse Waterlinie Boek wordt aan de hand van verhalen een beeld geschetst van de geschiedenis van de linie en verbonden met de vestingsteden en forten die tot op de dag van vandaag zijn te bezoeken. Van de chaotische ontstaansgeschiedenis, de militaire tegenslagen en successen tijdens de oorlog met Frankrijk tot de grootscheepse naoorlogse modernisering die Naarden, Schoonhoven en Gorinchem hun nog altijd herkenbare vorm gaf. Daarbij is bijzondere aandacht voor de boeren en prinsen, dijkgraven en musketiers en veldmaarschalken en ingenieurs die allen op eigen wijze hun stempel op de linie hebben gedrukt. Naast de bekende prins Willem III van Oranje, raadpensionaris Johan de Witt en luitenant-admiraal Michiel de Ruyter ook vele minder bekende personen en plaatsen aan bod. Van de predikant van Waverveen en boeren uit Stolwijk tot de secretaris van Woerden.